Η μαυριτανική κατάκτηση

               

Η αραβική εξάπλωση

Δεν πέρασαν δυο χρόνια από το θάνατο του Μωάμεθ και οι Άραβες μαχητές με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών εισέβαλαν και κατέκτησαν, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, τις γειτονικές πλούσιες χώρες της Εγγύς Ανατολής. Οι κατακτήσεις των Αράβων πραγματοποιήθηκαν με εκπληκτική ταχύτητα και είχαν ποικίλες αιτίες. Ιδιαίτερη σημασία είχε η εξάντληση των Βυζαντινών και των Περσών από τους μακροχρόνιους μεταξύ τους αγώνες. Η σπουδαιότερη όμως αιτία ήταν το ψυχικό σχίσμα που είχε προκληθεί ανάμεσα στο κέντρο και στις ανατολικές επαρχίες του Βυζαντινού Κράτους, λόγω της αίρεσης του μονοφυσιτισμού που είχε επικρατήσει σ 'αυτές.

Οι τύχες της Συρίας, της Περσίας, της Παλαιστίνης, της Μεσοποταμίας και της Αρμενίας είχαν οριστικά κριθεί μέχρι το 640. Συγχρόνως άρχισε η κατάκτηση της Αιγύπτου, του σιτοβολώνα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία ολοκληρώθηκε με την οριστική κατάληψη της Αλεξάνδρειας το 646. Μετά την κατάληψη της Βόρειας Αφρικής, στις αρχές του 8ου αι., οι Άραβες κατέκτησαν μέρος της βησιγοτθικής Ισπανίας.  Η προέλαση τους όμως στη Δύση  αναχαιτίστηκε τελικά από τους Φράγκους στο Πουατιέ το 732.

                                                   

Οι Άραβες στην Ισπανία - Μαυριτανοί

Η παρουσία των Αράβων και η πολιτιστική άνθιση του Ισλάμ στην Νότια Ισπανία διάρκεσε σχεδόν οχτώ αιώνες. Εκτός από το μεγαλείο ενός αυτόνομου αραβικού πολιτισμού - των Μουρίσκων όπως ονομάστηκαν, (Μορίσκοι, δηλαδή βόρειο-αφρικανοί μωαμεθανοί, με την αλλαξοπιστία τουs στην χριστιανική θρησκεία), μνημεία και έργα τέχνης του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα και μπορούμε να θαυμάσουμε σε όλη την Ισπανία, η περιοχή αυτή ενώνει τις μεγάλες λογοτεχνικές και επιστημονικές επιδόσεις, που συνδέουν τον κλασικό και αραβικό πολιτισμό με τους άλλους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Επίσης οι μουσουλμάνοι που ήρθαν στην Ισπανία έφεραν μαζί τους τεράστιες γνώσεις, που χρησιμοποιήθηκαν σε όλους τους τομείς και προώθησαν με αυτό τον τρόπο μια πολιτιστική άνθιση.

Οι Μαυριτανοί ήταν οι μουσουλμάνοι κάτοικοι, κατά την περίοδο του Μεσαίωνα, του Μαρόκου, της Δυτικής Σαχάρας, της Δυτικής Αλγερίας, της Μαυριτανίας, της Ιβηρικής χερσονήσου, της Σικελίας και της Μάλτας. 
Στα χρόνια της Χαλιφείας του Ουαλίντ Α 'ή Βαλίντ Α' (705 έως 715) συνέβη ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην Ιστορία όχι μόνο των Αράβων αλλά και της Ευρώπης και μάλιστα με τα δεδομένα της εποχής ίσως και παγκόσμια.

Ο νόμιμος διεκδικητής του ισπανικού Θρόνου Ακύλλας κάλεσε τους Άραβες για να τον βοηθήσουν εναντίον του σφετεριστή βασιλιά των Βησιγότθων του Ροδρίγου (ή Ροδερίχου). Έτσι οι Άραβες εισέβαλαν στην Ισπανία καταλαμβάνοντας το Γιβραλτάρ. Αφού νίκησαν τους Βησιγότθους έγιναν κύριοι πολλών περιοχών που αυτοί κατείχαν (716).

Οι Μαυριτανοί της Ανταλουσίας των ύστερων μεσαιωνικών χρόνων μετά την κατάκτηση της Ισπανίας από τους Ομεϋάδες, στις αρχές του 8ου αιώνα, ήταν αρχικά Άραβες και Βέρβεροι, όμως αργότερα συμπεριλήφθηκαν σε αυτούς λαοί μικτής πολιτιστικής κληρονομιάς και χριστιανοί της Ιβηρικής, προσήλυτοι στο Ισλάμ, τους οποίους οι Άραβες αποκαλούσαν Muladi (μουλαντί).

Το Χαλιφάτο της Κόρδοβας

Από το 716 όταν κατακτούν τα πρώτα εδάφη στην περιοχή και μέσα σε 10 χρόνια μόνο ο βοράς παρέμενε υπό χριστιανικό έλεγχο. Οι Μαυριτανοί ονόμασαν τα εδάφη αυτά Αλ-Ανταλούς (Al-Andalus), μια περιοχή που σε διαφορετικές περιόδους συμπεριλάμβανε το Γιβραλτάρ, το μεγαλύτερο τμήμα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και τμήματα της Γαλλίας.

Η Άλ Ανταλούς των Μαυριτανών

Τον Ιανουάριο του 929 μ.Χ., ο εμίρης Αμπντ αρ-Ραχμάν Γ΄ αυτοανακηρύχθηκε χαλίφης της Κόρδοβας, μετατρέποντας έτσι το έως τότε εμιράτο σε χαλιφάτο. Έτσι ιδρύουν στην περιοχή της Αλ Ανταλούς ένα ανεξάρτητο χαλιφάτο με πρωτεύουσα την Κόρδοβα την πιο ένδοξη πόλη της Ευρώπης.

Ο Αμπντ αρ-Ραχμάν Γ΄ ήταν μέλος της δυναστείας των Ομαγιαδών, τα μέλη της οποίας κατείχαν διαδοχικά τον τίτλο του Εμίρη της Κόρδοβας από το 756 μ.Χ., λίγα χρόνια δηλαδή αφού καταλύθηκε το Χαλιφάτο των Ομαγιαδών της Δαμασκού από τους Αββασίδες της Βαγδάτης και οι αρχηγοί του κατέφυγαν στην Ισπανία, όπου και ίδρυσαν αρχικώς, το Εμιράτο της Κόρδοβας.

Η μεγάλη της ακμή της πόλης αντικατοπτρίζεται στα εντυπωσιακά οικοδομήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής που την κοσμούν. Στα 929 η πόλη είχε πληθυσμό που έφτανε τους 500.000 κατοίκους. Την εποχή εκείνη και για τον τότε γνωστό κόσμο, ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά την Κωνσταντινούπολη, γι' αυτό άλλωστε και την αποκαλούσαν Κόσμημα και Κωνσταντινούπολη της Δύσης.

To Ανάκτορο του Αμπντ αλ Ραχμάν Γ στη Μεδίνα Αθάχαρα. Αυτός ο πίνακας του 19ου αιώνα απεικονίζει έναν απεσταλμένο του Βυζαντίου να δωρίσει στο χαλιφάτο τα έργα του Έλληνα επιστήμονα Διοσκουρίδη.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το λαμπρό ανάκτορο του χαλίφη Αμπντ αλ Ραχμάν που χτίζει έξω από την Κόρδοβα. Στο ανάκτορο δίνει το όνομα της συζύγου του: Μεδίνα Αθάχαρα. Ο χαλίφης προσέλαβε 10.000 εργάτες και 15.000 μουλάρια για να μεταφέρουν τα οικοδομικά υλικά από την Ανδαλουσία και τη βόρεια Αφρική στην περιοχή.

Το παλάτι είναι χτισμένο σε τρία επίπεδα και περιλαμβάνει ένα τζαμί, τα διαμερίσματα του χαλίφη και κήπους. Οι αίθουσες κοσμούνταν με αλάβαστρο, έβενο, ίασπη και μάρμαρο, ενώ λέγεται ότι υπήρχαν και λιμνούλες με υδράργυρο που πρόσθεταν λάμψη.

Δυστυχώς, το 1010 το παλάτι έπεσε στα χέρια των Βερβέρων. Έκτοτε λεηλατήθηκε πολλές φορές και τα οικοδομικά υλικά κλάπηκαν.

Τμήμα του Ανακτόρου Μεδίνα Αθάχαρα

Το Χαλιφάτο πρακτικώς αποσαθρώθηκε εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου (Φίτνα αλ-Ανταλούς) ανάμεσα στους απογόνους του τελευταίου νόμιμου χαλίφη Χισάμ Β΄ και τους διαδόχους του πρωθυπουργού του (χατζίμπ), αλ-Μανσούρ.

Το Χαλιφάτο διατηρήθηκε έως το 1031, όταν μετά από χρόνια εσωτερικών συγκρούσεων, αποσυντέθηκε σε μια σειρά ανεξάρτητων βασιλείων. Παρά τις κατατμήσεις του πολιτικώς σε διάφορα κρατίδια, ο ισλαμικός πολιτισμός της Ιβηρικής συνεχίστηκε έως το 1492, όταν το τελευταίο έρεισμά του, η Αλάμπρα στη Γρανάδα, παραδόθηκε επίσημα στους Χριστιανούς, γεγονός που σήμανε το τέλος της περιόδου της "Ανακατάληψης" (Ρεκονκίστα) στην Ιβηρική Χερσόνησο.

 Το Βασίλειο της Γρανάδας

(Μέχρι εδώ το διόρθωσα και είναι γενικά καλό. Πιστεύω ότι στο κείμενο που υπάρχει παραπάνω πρέπει να μπουν όμορφες φωτογραφίες που δείχνουν τον πολιτισμό των Αράβων - Μορισκος στην Ισπανία. Φώτο από Γρανάδα, από το παλάτι Αλ Καζάρ στη Σεβίλλη και άλλες παρόμοιες μπορούν να το

Για να καλύψουμε κάπως την περίοδο των Αράβων στην περιοχή θα πρέπει να γράψουμε μερικά: 

α) για το χαλιφάτο της Κόρδοβα

β) για το χαλιφάτο της Γρανάδα

γ) πτώση βασιλείου Αράβων ανακατάλυψη (γι αυτό μόνο μια παράγραφο το γράφει ο Κ. Καπούλας)

Κόρδοβα

  Ιστορία

Υπό τους Μαυριτανούς Άραβες, η Κόρδοβα αποτελούσε πρώτα τμήμα του χαλιφάτου της Δαμασκού, αλλά μετά το 756 ο Αμπντ αλ-Ραχμάν Α' την έκανε πρωτεύουσα της Μαυριτανικής Ισπανίας.

Την μεγάλη της ακμή, η οποία αντικατοπτρίζεται και στα εντυπωσιακά οικοδομήματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, τη γνώρισε η πόλη όταν ήταν πρωτεύουσα του Χαλιφάτου της Κόρδοβα των Ουμαγιάδων, υπό τον Αμπντ αλ-Ραμάν Γ', το 929, και είχε πληθυσμό που έφτανε τους 500.000 κατοίκους[6]. Την εποχή εκείνη και για τον τότε γνωστό κόσμο, ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά την Κωνσταντινούπολη, γι' αυτό άλλωστε και την αποκαλούσαν Κόσμημα και Κωνσταντινούπολη της Δύσης[7][8].

Το 13ο αιώνα, η Κόρδοβα πέρασε και πάλι στα χέρια των Χριστιανών κατά την ισπανική Ρεκονκίστα (1236, Φερδινάνδος Γ' της Καστίλης), αλλά σαν πόλη είχε ήδη αρχίσει να χάνει το παλιό της μεγαλείο από τον 11ο αιώνα, όταν αποτέλεσε το μήλον της έριδος ανάμεσα σε αντιμαχόμενες δυναστείες που ήθελαν να διαδεχτούν τη γραμμή του αρ Ραμάν.

Ο ερχομός των Ισπανών στην εξουσία περισσότερα επιτάχυνε παρά ανέκοψε την παρακμή των τεχνών, της οικονομίας και του πληθυσμού της πόλης. Κατά τον 19ο αιώνα, η Κόρδοβα προσπαθούσε να ανακάμψει από την καταστροφή του 1808, όταν οι Γάλλοι εισέβαλαν και ερείπωσαν την πόλη.

Χαλιφάτο της Κόρδοβα

Το Χαλιφάτο της Κόρδοβας ή Κορδούης (929-1031 μ.Χ., αραβικά: خلافة قرطبة) ήταν μουσουλμανικό σουνιτικό κράτος που τα εδάφη του περιελάμβαναν την Ιβηρική Χερσόνησο (αλ-Ανταλούς των μουσουλμάνων) και τμήμα της Βόρειας Αφρικής. Πρωτεύουσά του ήταν η πόλη Κόρδοβα. Η περίοδος ύπαρξής του χαρακτηρίστηκε από εκπληκτικές επιτυχίες στον πολιτιστικό και εμπορικό τομέα. Πολλά από τα αριστουργήματα της ισλαμικής Ιβηρικής κατασκευάστηκαν εκείνη την περίοδο, μεταξύ των οποίων και το περίφημο Μεγάλο Τζαμί της Κόρδοβας.

Τον Ιανουάριο του 929 μ.Χ., ο εμίρης Αμπντ αρ-Ραχμάν Γ΄ αυτοανακηρύχθηκε χαλίφης της Κόρδοβας, μετατρέποντας έτσι το έως τότε εμιράτο σε χαλιφάτο. Ο Αμπντ αρ-Ραχμάν Γ΄ ήταν μέλος της δυναστείας των Ομαγιαδών, τα μέλη της οποίας κατείχαν διαδοχικά τον τίτλο του Εμίρη της Κόρδοβας από το 756 μ.Χ., λίγα χρόνια δηλαδή αφού καταλύθηκε το Χαλιφάτο των Ομαγιαδών της Δαμασκού από τους Αββασίδες της Βαγδάτης και οι αρχηγοί του κατέφυγαν στην Ισπανία, ιδρύοντας αρχικώς, το Εμιράτο της Κόρδοβας.

Το Χαλιφάτο πρακτικώς αποσαθρώθηκε εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου (Φίτνα αλ-Ανταλούς) ανάμεσα στους απογόνους του τελευταίου νόμιμου χαλίφη Χισάμ Β΄ και τους διαδόχους του πρωθυπουργού του (χατζίμπ), αλ-Μανσούρ.

Το Χαλιφάτο διατηρήθηκε έως το 1031, όταν μετά από χρόνια εσωτερικών συγκρούσεων, αποσυντέθηκε σε μια σειρά ανεξάρτητων βασιλείων. Παρά τις κατατμήσεις του πολιτικώς σε διάφορα κρατίδια, ο ισλαμικός πολιτισμός της Ιβηρικής συνεχίστηκε έως το 1492, όταν το τελευταίο έρεισμά του, η Αλάμπρα στη Γρανάδα, παραδόθηκε επίσημα στους Χριστιανούς, γεγονός που σήμανε το τέλος της περιόδου της "Ανακατάληψης" (Ρεκονκίστα) στην Ιβηρική Χερσόνησο.

       Το Βασίλειο της Γρανάδας

Το Βασίλειο της Γρανάδας ήταν το τελευταίο μουσουλμανικό Βασίλειο στην Ιβηρική χερσόνησο. Ιδρύθηκε κατά τον 8ο αιώνα ως ηγεμονία των Χαλιφών της Καρδούης του οποίου η έκταση ήταν η αυτή του σημερινού νομού της Γρανάδας και με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη Γρανάδα που όμως κατά τον 9ο αιώνα καταλάμβανε πλέον και τους σημερινούς όμορους επίσης νομούς την Αλμερία και την Μάλαγα φθάνοντας σε πληθυσμό τους 1.350.000 κατοίκους.

Ως Βασίλειο ονομάσθηκε το έτος 1238 από τον Βασιλέα Μωάμεθ Α΄, η δυναστεία του οποίου διατήρησε το θρόνο μέχρι το 1492 όταν ο τελευταίος βασιλιάς (εμίρης) της, εκδιώχθηκε μετά από σκληρό και χρόνιο αγώνα από τον Ισπανό βασιλέα Φερδινάνδο τον Καθολικό που προηγουμένως είχε καθυποτάξει όλους τους άλλους Άραβες ηγεμόνες.
Το τέλος της Μουσουλμανικής κυριαρχίας

Το τέλος της Μουσουλμανικής κυριαρχίας

Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα είχαν ως σκοπό επίσης τη Χριστιανική Επανάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου και την κατάκτηση του Μουσουλμανικού βασιλείου της Γρανάδα. Ξεκίνησε μια σειρά εκστρατειών γνωστή ως Πόλεμος της Γρανάδας, αρχικά με την επίθεση στην Αλχάμα, μια πόλη στην Ανδαλουσία, στην οποία ηγούνταν οι Ανδαλουσιανοί ευγενείς Ροντρίγκο Πόνσε ντε Λεόν και Ντιέγκο ντε Μέρλο. Η πόλη πέρασε στις ανδαλουσιανές δυνάμεις το 1492.
Ο Πόλεμος της Γρανάδας υποβοηθήθηκε από τον Πάπα Σίξτο Δ', o οποίος επέβαλλε προς κέρδος των μοναρχών φορολογία της δεκάτης και "φόρο σταυροφοριών" για να επενδύσει στον πόλεμο αυτό. Η πολιορκία της Γρανάδας διήρκησε μήνες. Οι δυνάμεις του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας είχαν περικυκλώσει την πόλη από την προηγούμενη άνοιξη, ύστερα από την άρνηση του εμίρη Μωάμεθ ΙΒ' (ή όπως αλλιώς έμεινε στην ιστορία με το όνομα Μποαμπντίλ) να παραδώσει την πόλη.