Η Πρώιμη ιστορία της Ανδαλουσίας - Ρωμαϊκοί χρόνοι

Χάρτης Ισπανίας

Η πρώιμη ιστορία της Ανδαλουσίας

Η γεωστρατηγική θέση της Ανδαλουσίας στον ακραίο νότο της Ευρώπης, αποτελεί μια πύλη εισόδου (μαζί με το Μαρόκο) μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής. Τα πλούσια κοιτάσματα ορυκτών και ο γεωργικός της πλούτος έχουν κάνει την Ανδαλουσία ένα δελεαστικό έπαθλο για τους πολιτισμούς από τους προϊστορικούς χρόνους.

Η Ανδαλουσία αποτελείται από 87.268 τετραγωνικά χιλιόμετρα (33.694 τετραγωνικά μίλια) (μεγαλύτερο από πολλές ευρωπαϊκές χώρες) εύφορης γης γεγονός που αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα ώστε η Ανδαλουσία να έχει μια περίοπτη θέση στην ιστορία της Ευρώπης και της Μεσογείου.

Αρκετές θεωρίες υποστηρίζουν ότι τα πρώτα ανθρωποειδή πέρασαν Ευρώπη ήταν στην Ανδαλουσία, αφού πέρασαν μέσα από τα Στενά του Γιβραλτάρ. Τα πρώτα γνωστά έργα ζωγραφικής της ανθρωπότητας έχουν βρεθεί στις σπηλιές της Νερτζα, Μάλαγα.

Διάσημη βραχογραφία από τα σπήλια της Nerja,
ηλικίας 25,000 ετών

Οι πρώτοι άποικοι της περιοχής ήταν σαφώς επηρεασμένοι από τους πολιτισμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό διαπιστώνουμε από τα ευρήματα που βρέθηκαν σε αρχαιολογικούς χώρους όπως το Λος Μιλλαρες, στο Ελ Αργκάρ, και στην Τάρτησσο.

Ο τάφος στο Los Millares

Στο Λος Μιλλαρες αναπτύχθηκε, περίπου το 2300 π.Χ., ένας πολιτισμός που γνώριζε τα μέταλλα. Από τις ανασκαφές που έχουν γίνει βρέθηκε ένας μεγάλος τύμβος στον οποίο περίπου 100 άτομα τάφηκαν στον ίδιο χώρο. Οι μεγάλοι ταφικοί θάλαμοι καλύφθηκαν με χώμα σχηματίζοντας τύμβο.

Η Ανδαλουσία, στη συνέχεια πέρασε από μια περίοδο πρωτοϊστορίας. Σχετικά με την εποχή αυτή δεν έχουμε ντόπιες γραπτές πηγές καθώς η περιοχή δεν είχε τη δική της γραπτή γλώσσα, ωστόσο η ύπαρξή της είναι γνωστή και τεκμηριωμένη από εγγράμματους πολιτισμούς, κυρίως από τους Φοίνικες (ιδρύουν τις πόλεις Gadir, Malaka) και από τους αρχαίους Έλληνες. Κατά τη δεύτερη χιλιετία π.Χ., το βασίλειο της Ταρτησσού αναπτύχθηκε στην Ανδαλουσία.

Ντάμα Δε Μπάδα, (500-400 π.Χ.) γυναικεία
μορφή που αναπαριστά μια ιβηρική θεότητα.
Ένα από τα πολλά ειδώλια που βρέθηκαν στη
νότια Ισπανία. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μαδρίτη

Οι Φοίνικες

To 1100 π.Χ στην περιοχή καταφθάνουν οι Φοίνικες, οι οποίοι ιδρύουν την πόλη Κάδιθ, μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ιβηρικής Χερσονήσου και της Ευρώπης. Κατά τον 7ο αιώνα π.Χ., η πόλη αποτελούσε πλούσιο εμπορικό κέντρο κεχριμπαριού και κασσίτερου.

Οι Έλληνες

Το 800-500 π.Χ  από τα αναφερόμενα του Ηροδότου η Ταρτησσός υπήρξε σπουδαίο βασίλειο. Ως Βασιλιάς της Ταρτησσού αναφέρεται ο Αργανθώνιος που φέρεται να βασίλεψε 80 έτη, από το 625 π.Χ. μέχρι το 545 π.Χ.,  και πέθανε σε ηλικία 120 ετών. 

Ο Έλληνας ιστορικός  αναφέρετε επίσης και στους πρώτους Έλληνες επισκέπτες στην Ισπανία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει, οι πρώτοι Έλληνες φθάνουν στην Ιβηρία (όπως αποκαλούσαν οι Έλληνες τη χερσόνησο) και γυρω στο 640 π.Χ, πρόκειται για την ιστορία ενός μεγάλου και διάσημου Έλληνα εξερευνητή και θαλασσοπόρου της αρχαιότητας – του Κωλαίου του Σαμίου. Αυτός ο φημισμένος αρχαίος 'Ελληνας θαλασσοπόρος αναχωρεί το 628 π.Χ. από τη Σάμο, μέσω της Αιγύπτου, παρασύρθηκε και παρέπλευσε τις Αφρικανικές ακτές και φτάνει τελικά μέχρι  τις στήλες του Ἡρακλέους καί πέραν από αυτές ακόμη  στη χώρα των Ταρτησσών (Tartéssos), δηλ. στη περιοχή των Γαδείρων, του σημερινού Κάδιξ στο Νότο της  Ισπανίας. Όταν φτάνουν στην περιοχή αυτός και οι ναύτες του έτυχαν καλής υποδοχής από το βασιλιά, του οποίου το όνομα Αργκοθάνιος, - ο άνθρωπος του αργυρού Βουνού- δίνει μια ένδειξη για τον ορυκτό πλούτο της περιοχής.

Ελληνική υδρία. (375-351 π.Χ) Οι αρχαίοι Έλληνες μετέφεραν
μαζί τους πολλά έργα τέχνης η διακόσμηση των οποίων
επηρέασε έντονα την ιβηρική τέχνη

Οι Καρχηδόνιοι

Οι Καρχηδόνιοι έφτασαν στην περιοχή της Ανδαλουσίας περίπου το 500 π.Χ. και σύμφωνα με το θρύλο κατέστρεψαν την Ταρτησσό. Ακολουθεί ο πρώτος καρχηδονιακός πόλεμος το 219 π.Χ. κατά τον οποίο οι Καρχηδόνιοι φέρονται να έχουν καταλάβει το Σογούντο. Με την πτώση των φοινικικών πόλεων, η Καρχηδόνα έγινε η κυρίαρχη δύναμη στη θάλασσα της δυτικής Μεσογείου και ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος για τις φοινικικές πόλεις κατά μήκος των ακτών της Ανδαλουσίας. Σταδιακά, η Καρχηδόνα επεκτάθηκε στην περιοχή και πέρα από τον έλεγχο της Ανδαλουσίας συμπεριέλαβε ολόκληρη την Ιβηρική, εκτός από τη Χώρα των Βάσκων.

Ρωμαίοι και Βησιγότθοι

Χάρτης της περιοχής στην οποία εικονίζεται η θέση των ρωμαϊκών αποικιών 

Χάρτης Ανδαλουσίας κατά τη ρωμαϊκή εποχή

Οι Ρωμαίοι έφτασαν στην Ισπανία το 206 π.Χ. στη διάρκεια ενός πολέμου εναντίον της Καρχηδόνας και παρέμειναν επί 700 χρόνια. Η Ανδαλουσία ήταν ο κύριος λόγος του πολέμου με τη Ρώμη, με επικεφαλής από την πλευρά των Καρχηδονίων του Χαννιμπαλ Μπαρτσα και από την πλευρά των Ρωμαίων του Σκιπίωνα του Αφρικανού. Οι Ρωμαίοι νίκησαν τους Καρχηδόνιους και κατέκτησαν την Ανδαλουσία, όπου τελικά η περιοχή μετονομάζεται σε Μπαέτικα. Επίσης τους νικούν και στην Αλκαλά ντε Ρίο και ιδρύεται η πόλη Ιτάλικα.

Baelo Claudia (τέλος 2ου αι. π.Χ) Αρχαία ρωμαϊκή πόλη χτισμένη στις ακτές του
Ατλαντικού δίπλα στο Γιβραλτάρ. Απομεινάρια από την αρχαία αγορά.

Ο Αυτοκράτορας Τραϊανός

Η Ιτάλικα ήταν η γενέτειρα των Ρωμαίων αυτοκρατόρων Ανδριανού και Τραϊανού. Ο Αδριανός ήταν γενναιόδωρος με την παλιά του πόλη. Στην πόλη επίσης προστέθηκαν με τον καιρό ναοί, συμπεριλαμβανομένου ενός Τραϊανείου που λατρεύει τον Τραιανό, και ξαναχτίστηκαν δημόσια κτίρια. Το αμφιθέατρο της Ιτάλικα έχει χωρητικότητα 25.000 θεατών, το μισό από όσο  έχει ένα αμφιθέατρο στη Ρώμη την εποχή των Φλαβίων. Η πόλη ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο ρωμαϊκός πληθυσμός της πόλης εκτιμάται ότι ήταν 8000 κάτοικοι. Τα παιχνίδια και οι θεατρικές παραστάσεις χρηματοδοτούνταν από την τοπική αριστοκρατία, οι οποία γέμιζε τις θέσεις των επισήμων.

Το 200 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατακτούν όλη τη νότια Ισπανία φθάνοντας στο Κάδιξ. Το 61 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρ αναλαμβάνει κυβερνήτης της Ισπανίας, ενώ το 55 π.Χ. γεννιέται στη Κόρδοβα ο Σενέκας ο Πρεσβύτερος.

Οι κάτοικοι της περιοχής ζουν από το ψάρεμα κυρίως του τόνου, ο οποίος
βρίσκετε άφθονος στην περιοχή

Βάνδαλοι - Βησιγότθοι - Βυζαντινή Αυτοκρατορία

Κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα μ.Χ στην περιοχή εμφανίζονται οι Βάνδαλοι, ο οποίοι ωστόσο παραμένουν για λίγο στην περιοχή, πριν εγκατασταθούν στην Βόρεια Αφρική. Στη συνέχεια η περιοχή έπεσε στα χέρια των Βησιγότθων, οι οποίοι ιδρύουν βασίλειο . Οι Βησιγότθοι στην περιοχή αυτή ήταν σχεδόν ανεξάρτητοι από το Καθολικό Βησιγοτθηκό Βασίλειο του Τολέδο .Αυτή είναι η εποχή των Αγίων Ισίδωρων της Σεβίλλης και του αδερφού του Λεάνδρου. 

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, γύρω στο 555 μ.Χ., η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) κατέκτησε την Ανδαλουσία κάτω από την καθοδήγηση του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄. Ίδρυσαν την Σπανία, μια επαρχία που έμεινε έδαφος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από 552 μέχρι 624 μ.Χ. 

O άγιος Ισίδωρος (560-635 της Σεβίλλης και ο αδερφός του, άγιος Λέανδρος,
εκχριστιάνισαν τους Βησιγότθους. Ο πρώτος έγραψε και το μεγάλο λόγιο έργο Ετυμολογίες

Ο Ισίδωρος, επίσκοπος Σεβίλλης (Isidorus Hispalensis), γεννήθηκε στην Νέα Καρχηδόνα της Ισπανίας, από οικογένεια που πρόσφερε στην τοπική εκκλησία τρεις επισκόπους (Λέανδρος, Φουλγέντιος, Ισίδωρος) και την μοναχή Φλωρεντίνη. Διαδέχθηκε τον αδελφό του τον Λέανδρο στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Σεβίλλης το 600. Θεωρείται από τους μεγάλους λόγιους στη Δύση. Σημαντικότερο έργο του, "Οι Ετυμολογίες" (Etymologiae), οι οποίες αποτελούν εγκυκλοπαίδεια της εποχής. Μέσα από αυτό το έργο επικράτησε στη Δύση η πεποίθηση, ότι «τα ονόματα είναι τα κλειδιά της φύσης των πραγμάτων.