Οι πρώτες Σταυροφορίες - Ανακατάκτηση (Reconquista)

Η Μάχη της Ανακατάληψης

   Η ιστορία της Ισπανίας για περίπου 7 αιώνες είναι μια αδιάλειπτη σταυροφορία για την ανακατάληψη (Reconquista) όλης της Ιβηρικής χερσονήσου από τους χριστιανούς. Από τον 11ο αιώνα αρχίζει η περίοδος της Reconquista με την κατάληψη του Τολέδο και σταδιακά του μεγαλύτερου τμήματος της Ανδαλουσίας. Τον 13ο αιώνα το αραβικό κράτος περιορίζεται στο νότιο τμήμα της χερσονήσου γύρω από την Γρανάδα η οποία θα καταληφθεί τελευταία από τους σταυροφόρους στα 1492. Στα τέλη του 15ου αιώνα, μετά την ένωση των χριστιανικών κρατιδίων σ' ενιαίο κράτος, οι Άραβες εκδιώχθηκαν εντελώς από την Ιβηρική χερσόνησο. Αυτή η νίκη συνέπεσε με την ανακάλυψη της Αμερικής από το Χριστόφορο Κολόμβο που ήρθε σαν αποτέλεσμα των συστηματικών εξερευνήσεων της γης, που έγιναν από Ισπανούς και Πορτογάλους θαλασσοπόρους.

Η Ιβηρική χερσόνησος του 11ου αι. ήταν διαιρεμένη σε χριστιανικά κρατίδια στο βορρά και μουσουλμανικά εμιράτα στον νότο. Τα χριστιανικά κράτη προέρχονταν από τις βησιγοτθικές εστίες αντίστασης κατά της αραβικής προέλασης τον 8ο αι. Οι συγκρούσεις μεταξύ τους ήταν τόσο συχνές όσο και οι πόλεμοι εναντίον των μουσουλμάνων. Κάποιες φορές ο ισχυρότερος χριστιανός ηγεμόνας ένωνε όλα αυτά τα κρατίδια, ή τα περισσότερα από, σε ενιαία «αυτοκρατορία», η οποία διαλυόταν αμέσως μετά τον θάνατό του.

Η Ιβηρική χερσόνησος το 1031. Εικονίζονται τα βασίλεια του Τάιφα, καθώς και
τα όρια μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών.

    Στον μουσουλμανικό νότο (Ανδαλουσία, από το «Αλ-Ανταλούς») η κατάσταση δε διέφερε και πολύ. Το ισχυρό Χαλιφάτο της Κόρδοβας διαλύθηκε το 1031 και τη θέση του πήραν τα λεγόμενα «βασίλεια του Τάιφα» (τάιφα: «κόμμα», «φατρία»). Πολεμώντας συνεχώς μεταξύ τους και εναντίον των χριστιανών, συνάπτοντας ευκαιριακές συμμαχίες τόσο με ομόθρησκους όσο και με αλλόθρησκους, υπέκυπταν από καιρού εις καιρόν στις ορδές των βορειοαφρικανών Βερβέρων (πρώτα στους Αλμοραβίδες κι από τον 12ο αι. στους Αλμοάδες) για να ανακτήσουν την ανεξαρτησία τους μόλις οι τελευταίοι αποσύρονταν ξανά στις αχανείς ερήμους της Σαχάρας.

Οι βασιλείς Φερδινάνδος και Ισαβέλα 

Οι Καθολικοί Μονάρχες

    Οι Καθολικοί Μονάρχες (ο συνοπτικός αυτός τίτλος χρησιμοποιείται στην ιστορία και αναφέρεται στην Βασίλισσα Ισαβέλλα Α΄της Καστίλης και τον Βασιλιά Φερδινάνδο Β΄ της Αραγωνίας). Το 1490 τελέστηκε ο στρατηγικής σημασίας γάμος τους, αφού με αυτόν συνενώθηκαν όλοι οι χριστιανικοί στρατοί της Ισπανίας σε έναν, προκειμένου να διώξουν οριστικά τους «άπιστους» από την χώρα.
 Έπεισαν τον Πάπα να κηρύξει ιερό πόλεμο κατά των Αράβων και ξεκίνησαν να επαναφέρουν τη βασιλική εξουσία στην Ισπανία το 1480-1492. Προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό τους, δημιούργησαν μια ομάδα με τον τίτλο Ιερά Αδερφότης, που χρησιμοποιήθηκε ως δύναμη επιβολής της τάξης στην Ισπανία. Αντικαθιστώντας τα δικαστήρια, δημιούργησαν το Βασιλικό Συμβούλιο και διόρισαν επικεφαλής δικαστικούς σε κωμοπόλεις και πόλεις. Η διαδικασία αυτή έμεινε γνωστή ως η Ειρήνευση της Καστίλης, ένα θεμελιώδες βήμα για τη δημιουργία ενός από τα πρώτα κράτη-έθνη της Ευρώπης.

Τα ανάκτορα της Αλάμπρα στη Γρανάδα

Η Πτώση της Γρανάδας -

Το τέλος της Μουσουλμανικής κυριαρχίας

Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα είχαν ως σκοπό επίσης τη Χριστιανική Επανάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου και την κατάκτηση του Μουσουλμανικού βασιλείου της Γρανάδα. Ξεκίνησε μια σειρά εκστρατειών γνωστή ως Πόλεμος της Γρανάδας, αρχικά με την επίθεση στην Αλχάμα, μια πόλη στην Ανδαλουσία, στην οποία ηγούνταν οι Ανδαλουσιανοί ευγενείς Ροντρίγκο Πόνσε ντε Λεόν και Ντιέγκο ντε Μέρλο. Η πόλη πέρασε στις ανδαλουσιανές δυνάμεις το 1492.
Ο Πόλεμος της Γρανάδας υποβοηθήθηκε από τον Πάπα Σίξτο Δ', o οποίος επέβαλλε προς κέρδος των μοναρχών φορολογία της δεκάτης και "φόρο σταυροφοριών" για να επενδύσει στον πόλεμο αυτό. Η πολιορκία της Γρανάδας διήρκησε μήνες. Οι δυνάμεις του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας είχαν περικυκλώσει την πόλη από την προηγούμενη άνοιξη, ύστερα από την άρνηση του εμίρη Μωάμεθ ΙΒ' (ή όπως αλλιώς έμεινε στην ιστορία με το όνομα Μποαμπντίλ) να παραδώσει την πόλη.

Η παράδοση της Γρανάδα στους Βασιλιάδες Φερδινάνδο και Ισαβέλλα

                 
Την πρώτη του Ιανουαρίου του 1492, την ίδια χρονιά που ο Χριστόφορος Κολόμβος θα ανακάλυπτε για το ισπανικό στέμμα τον Νέο Κόσμο, στρατεύματα της Καστίλλης καταλαμβάνουν το παλάτι της Αλάμπρα, υπό προσυμφωνημένους όρους παράδοσης. Τη επόμενη μέρα, ο τελευταίος Άραβας Σουλτάνος της Γρανάδας, παραδίδει τα κλειδιά της πόλης στους καθολικούς μονάρχες, σε μια τελετή την οποία παρακολούθησε και ο Κολόμβος.

Σύμφωνα με το θρύλο, ο Μποαμπντίλ έκλαψε εγκαταλείποντας τη Γρανάδα

Ο Μποαμπντίλ οδηγήθηκε στην εξορία. Σύμφωνα με το θρύλο που αναφέρει και ο Σατομπριάν στον «τελευταίο των Αβενσεράγων», το βασιλικό καραβάνι σταμάτησε για τελευταία φορά σε ένα ύψωμα για μια τελευταία ματιά προς την Γρανάδα. Ο Μοχάμεντ ο ΙΒ’ ξέσπασε σε λυγμούς βλέποντας από μακριά για τελευταία φορά την πόλη των προγόνων του. «Κλάψε τώρα σαν γυναίκα για την πόλη που δεν μπόρεσες να υπερασπιστείς σαν άντρας» του είπε η μητέρα του. Το σημείο όπου φέρεται διαδραματίστηκε αυτή η σκηνή ονομάζεται μέχρι σήμερα «ο τελευταίος αναστεναγμός του Μαυριτανού».

Αναγκαστική βάπτιση Μαυριτανών

Στους κατοίκους της πόλης, η οποία βρισκόταν σε αραβικά χέρια από το 713 μ.Χ. δίδεται η υπόσχεση ότι θα επικρατήσει ελευθερία πίστης – κάτι που ωστόσο θα ισχύσει για λίγα μόνο χρόνια μετά την πτώση της πόλης. Σύντομα επιβάλλονται υποχρεωτικές βαπτίσεις στους μουσουλμάνους πολίτες ή εξορία για όσους αρνούνται να αλλαξοπιστήσουν.

Τα ανάκτορα της Γρανάδα

Η Ιερά Εξέταση

Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα τέθηκαν επίσης επικεφαλής της εκδίωξης των Μαυριτανών και των Εβραίων από την Ισπανία. Μεταξύ του 1480 και του 1492, εκατοντάδες Εβραίοι και Μαυριτανοί που είχαν εκχριστιανιστεί και προσελκυστεί στο Ρωμαιοκαθολικισμό συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν, ανακρίθηκαν ή κάηκαν στην πυρά στην Καστίλη και στην Αραγωνία.

Τέτοια περιστατικά ενίσχυσαν την ιδέα της Ιεράς Εξέτασης στο λαό της Ισπανίας. Το 1492, ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα διέταξαν το διαχωρισμό κοινοτήτων, ώστε να δημιουργηθούν ξεχωριστοί οικισμοί που θα εξελίσσονταν σε γκέτο. Ο διαχωρισμός αυτός ευνοούσε και οικονομικές διακρίσεις μεταξύ Εβραίων και του υπόλοιπου πληθυσμού, συνήθως με τη μορφή αυξημένης φορολογίας και κοινωνικών περιορισμών. Τελικά, το 1492 με το Διάταγμα της Αλάμπρα, δινόταν στους Εβραίους της Ισπανίας διάστημα 4 μηνών από τους μονάρχες είτε να ασπαστούν τον Καθολικισμό εντελώς είτε να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Χιλιάδες Εβραίοι κατέφυγαν στην Πορτογαλία, τη Βόρεια Αφρική, την Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αργότερα την ίδια χρονιά, ο Φερδινάνδος με επιστολή του καλούσε πίσω στην Ισπανία τους Εβραίους που είχαν εγκαταλείψει την Καστίλη και την Αραγωνία, μονάχα με την προϋπόθεση να ήταν Χριστιανοί.